صنعت دریایی شامل 4 حوزه حمل و نقل، گردشگری، شیلات و خدمات دریایی می‌باشد که از ابتدا نقطه کانونی برای حمل و نقل کالا در جهان بوده است و امروزه حدود 90 درصد تجارت جهانی توسط این صنعت انجام می‌شود به عبارتی صنعت دریانوردی قلب تجارت و اقتصاد جهانی و محور توسعه و اقتدار کشورها به شمار می‌رود و ظرفیت بالا، هزینه کم و ایمنی زیاد؛ این صنعت را برای تجارت پایدار، بهینه کرده است. ایران با پهنه آبی حدود 5800 کیلومتری در سواحل شمالی و جنوبی کشور، و برخورداری از جایگاه راهبردی جغرافیایی در خاورمیانه، پتانسیل مناسبی در حوزه حمل و نقل دریایی دارد و مزیت‌هایی چون تسهیلات بندری و فراساحلی در مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی؛ پتانسیل مناسبی در حوزه حمل و نقل و تجارت دریایی نصیب ایران کرده است. برخلاف برنامه اول و دوم توسعه کشور، که در آن‌ها هیچ اشاره‌ای به صنعت دریایی نشده بود؛ از برنامه سوم توسعه به بعد و در زیربخش صنایع، به صنعت دریانوردی و توجه به فناوری‌های نوین در این صنعت اشاره شده است. در عصر ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت حمل و نقل دریایی به واسطه ماهیت ارتباطات بین‌المللی آن، همواره در حال توسعه بوده و ورود تکنولوژی‌های نوین به این صنعت، بسیار سریع است در همین راستا سرعت، دقت و کیفیت خدمات دریایی به دلیل استفاده از راه‌حل‌های هوشمند رو به بهبود است. فناوری‌های هوشمند در صنعت دریانوردی تحولی عظیم به وجود آورده‌اند و امروزه بنادر و شناورها، به‌عنوان دو بازوی اصلی صنعت دریانوردی، درحال هوشمندسازی هستند. بنادر هوشمند، با کاهش دخالت نیروی انسانی و آنالیز داده‌های دریایی، حوادث و مخاطرات را در پهنه‌های آبی به حداقل می‌رسانند. استفاده از فناوری‌های نوین، هزینه و خطای انسانی را در کنترل شناورهای دریایی کاهش و بهره‌وری نیروی انسانی را در این صنعت افزایش می‌دهد. یکی از اصول مهم در تصمیم‌گیری طرح‌های دریایی، اطلاعات دقیق و به‌هنگام است که برای جمع‌آوری، بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات، استفاده از فناوری‌های مکانی مانند سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای برنامه‌ریزی مسائل دریایی، تحلیل و پردازش این اطلاعات کاربرد زیادی دارد. با استفاده از فناوری‌های نوظهوری مانند: رادار (radar)، سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)؛ راهبری و هدایت شناورها برای دریانوردان آسان‌تر شده است و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده، وظیفه ناوبری و هدایت شناورهای دریایی به طور کامل به سیستم‌های هوشمند واگذار شود.

هوشمندسازی فرآیندهای دریایی باعث فرآوری زنجیره تأمین صنعت دریانوردی و ایجاد ارتباط مؤثر میان فعالان این حوزه با بنادر می‌شود. مانیتورینگ لحظه‌ای فرآیندهای دریایی، کنترل تردد شناورها و ثبت عملیات دریایی، از جمله خدماتی است که تکنولوژی‌های مکانی در اختیار متخصصان صنعت دریانوردی قرار می‌دهند.

سیستم ردیابی و شناسایی از راه دور (Long Range Identification & Tracking) هم با هدف ارتقای ایمنی دریانوردی و حفاظت از محیط زیست دریایی در پهنه‌های آبی مورد استفاده قرار می‌گیرد که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و ثبت اطلاعات مکانی و زمانی شناورها، به حفظ و امنیت صنعت دریانوردی کمک می‌کند.

امروزه دستاوردهای فناورانه نقش اساسی در توسعه و پیشرفت صنعت دریانوردی دارند. از جمله علوم تأثیرگذار و کاربردی در صنعت دریانوردی؛ علوم مکانی و فناوری‌های ارتباطی است که برای احراز هویت، اطلاع از موقعیت مکانی و وضعیت امنیت کشتی‌ها؛ به دولت‌ها و سازمان‌های دریایی کمک می‌کند حرکت شناورهای دریایی را کنترل کنند و خطرات احتمالی در صنعت دریایی را به حداقل برسانند.